Ławnicy

Ławnik - (sędzia społeczny), niezawodowy członek składu orzekającego sądu, stanowiący czynnik społeczny w wymiarze sprawiedliwości, który został zagwarantowany artykułem 182. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.[1]

Ławnicy wybierani są do sądów na 4-letnie kadencje podczas głosowania tajnego przez rady gmin. Kandydaci na ławników mogą być zgłaszani przez prezesa sądu, zakłady pracy, stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje społeczne i zawodowe (z wyłączeniem partii politycznych), oraz co najmniej 50 obywateli stale mieszkających na danym obszarze objętym właściwością danego sądu i mających czynne prawo wyborcze.[2]

Ławnikiem w sądzie powszechnym może zostać osoba[3]:

• posiadająca obywatelstwo polskie i korzystająca z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
• która ukończyła 30 lat, a nie przekroczyła 70 lat;
• posiadająca co najmniej średnie wykształcenie;
• odznaczająca się nieskazitelnym charakterem;
• zamieszkała lub zatrudniona w miejscu kandydowania co najmniej od roku;
• której stan zdrowia pozwala na pełnienie funkcji ławnika.

Ławnikami nie mogą być[4]:

• osoby zatrudnione w sądach powszechnych i innych sądach oraz w prokuraturze;
• osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego;
• funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń;
• adwokaci i aplikanci adwokaccy;
• radcy prawni i aplikanci radcowscy;
• duchowni;
• żołnierze w czynnej służbie wojskowej;
• funkcjonariusze Służby Więziennej;
• radni gminy, powiatu i województwa.

Od 2018 roku ławnicy orzekają również w Sądzie Najwyższym. Wybierani są oni przez Senat RP w liczbie ustalonej przez Kolegium Sądu Najwyższego. Uczestniczą wyłącznie w rozpoznawaniu skarg nadzwyczajnych i niektórych spraw dyscyplinarnych.[5]

Ławnika z sądem wiąże stosunek publiczno–prawny.

Przewodniczący Rady Ławniczej
przy Sądzie Okręgowym w Warszawie
(kadencja 2020 - 2023)

Bartosz Kozłowski