Przepisy regulujące status i czynności biegłych:

• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (art. 157)
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133)
  

 
Przepisy prawa procesowego:

• Kodeks postępowania cywilnego
• Kodeks postępowania karnego
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości Regulamin urzędowania sądów powszechnych

Kim jest biegły sądowy

Instytucja biegłego sądowego jest instytucją prawa sądowego procesowego.

Ustanowiona została dla zapewnienia należytego funkcjonowania organów szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości i zabezpieczenia warunków prawidłowego wypełniania przez te organy ich ustawowych zadań.

Sąd zasięga opinii w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych u biegłych sądowych.
Z przepisów prawnych wynika, że od biegłego wymagane jest posiadanie nie tylko niekwestionowanej wiedzy i najwyższych kwalifikacji zawodowych (art. 193 § 1 i 2, art. 195 oraz art. 200 § 2 pkt 1 kpk i art. 278 § 1 oraz art. 290-291 kpc), ale także: zaufania publicznego, sumienności i bezstronności (art. 196 § 3 i art. 197 § 1 kpk oraz art. 282 § 1 kpc), a ponadto zaufania sądu do osoby biegłego (art. 198 § 1 kpk i art. 284 kpc).

Biegli powoływani są zarówno przy rozstrzyganiu spraw cywilnych, jak i karnych.

Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie. Jeżeli w sprawie powołano kilku biegłych, to mogą oni złożyć łączną opinię. Sąd może się jednak domagać, aby biegły ustnie wyjaśnił opinię złożoną na piśmie bądź jeszcze sporządził dodatkową opinię.

W postępowaniu cywilnym strona może domagać się wyłączenia biegłego z tych samych przyczyn,
na podstawie których wyłącza się sędziego. Biegły sam może nie przyjąć nałożonego na niego obowiązku przez sąd z tych samych powodów, z których świadek ma prawo odmówić złożenia zeznań (np. jest małżonkiem, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwem strony), bądź gdy wskaże na przeszkodę, która uniemożliwia mu wydanie opinii.

W sprawach karnych biegłym może być nie tylko biegły sądowy, lecz również każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę z danej dziedziny. W sprawach karnych biegłymi nie mogą być m. in.:

• obrońcy, co do faktów, o których dowiedzieli się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę,
• duchowni, co do faktów, o których dowiedzieli się przy spowiedzi,
• osoba najbliższa dla oskarżonego lub pozostająca z nim w szczególnie bliskim kontakcie osobistym,małżonkowie, krewni, powinowaci, osoby będące świadkami czynu.

Gdyby biegły złożył opinię, a potem ujawniły się ww. przyczyny lub inne osłabiające zaufanie do wiedzy lub bezstronności biegłego, wówczas opinia biegłego nie stanowi dowodu i należy powołać innego biegłego.

Gdyby opinia biegłego była niejasna lub niepełna albo występowały w niej sprzeczności, wówczas sąd może wezwać ponownie tych samych biegłych lub ustanowić nowych.

Aby wydać opinię o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego, powołuje się co najmniej dwóch biegłych psychiatrów.
W postępowaniu sądowym biegłych powołuje sąd, a w postępowaniu przygotowawczym – prokurator.

Ustanowienie biegłym sądowym na kolejną kadencję

Biegli ustanawiani są na okres 5 lat, kadencja upływa z końcem roku kalendarzowego. Wniosek o ustanowienie biegłym sądowym na kolejną kadencję najlepiej złożyć na ok. 3-miesiące przed jej upływem.

Do wniosku należy załączyć:

• wniosek do Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie o ustanowienie na kolejną kadencję [pobierz],
• kwestionariusz osobowy [pobierz],
• aktualną informację o niekaralności,
• oświadczenie dla celów podatkowych,
• dowód uiszczenia opłaty skarbowej w kwocie 10 zł,
• dowód osobisty wyłącznie do wglądu

Opłatę skarbową można uiścić:

dotyczy lekarzy:

• w kiosku na terenie gmachu Sądu al. „Solidarności” 127, (parter, hol główny),
• w kasie Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy al. „Solidarności” 90,
• na rachunek bankowy: Bank Handlowy S.A. Nr 54 1030 1508 0000 0005 5003 6045,

dotyczy pozostałych specjalności:

• w kasie Urzędu Dzielnicy Warszawa-Mokotów, ul. Rakowiecka 25/27,
• na rachunek bankowy Urzędu Dzielnicy Warszawa-Mokotów, ul. Rakowiecka 25/27 Nr 18 1030 1508 0000 0005 5002 3113.

Instrukcja szyfrowania laptopów i komputerów stacjonarnych

Podpisanie upoważnienia do przetwarzania danych osobowych w aktach sądowych wydanego przez Administratora Bezpieczeństwa Informacji Sądu Okręgowego w Warszawie wiąże się m. in. z odpowiednim przygotowaniem laptopów i komputerów stacjonarnych do opracowywania opinii.

Instrukcja szyfrowania laptopów i komputerów stacjonarnych [pobierz],

Zgłoszenie zmiany danych kontaktowych

Biegły winien informować sąd o każdej zmianie adresu, telefonu czy adresu poczty elektronicznej. Informację można przekazać pisemnie (pocztą tradycyjną lub elektroniczną) lub telefonicznie do Oddziału Administracyjnego.

Przerwa w pełnieniu funkcji

Biegły jest zobowiązany poinformować Prezesa Sądu o przerwie w pełnieniu funkcji biegłego dłuższej niż okres 3 miesięcy. Jeśli okres przerwy jest krótszy niż 3 miesiące biegły jest zobowiązany do poinformowania o tym fakcie sądów, które zleciły wydanie opinii lub wezwały na termin rozprawy.

Koszty zwrotu akt sądowych

Koszty zwrotu akt do sądu za pośrednictwem operatora pocztowego / kuriera ponosi biegły.

Należności biegłych sądowych

Wniosek (karta pracy wraz z rachunkiem) o przyznanie należności (wynagrodzenie za czynności merytoryczne i zwrot wydatków), składa się niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni po wykonaniu czynności (sporządzenia opinii) (w przypadku wysłania wniosku pocztą, decyduje data stempla pocztowego); osoby, które nie zgłosiły żądania w tym terminie, tracą prawo do przyznania im tych należności.

W rachunkach biegłych za sporządzenie opinii należy oddzielnie przedstawiać wynagrodzenie za czynności merytoryczne, a oddzielnie wyliczenia za zwrot kosztów dojazdu oraz pozostałych wydatków związanych ze sporządzeniem opinii; jednocześnie wydatki poniesione przez biegłego, niezbędne dla wydania opinii, w tym w szczególności wydatki materiałowe, amortyzację aparatury badawczej oraz koszty dojazdu na miejsce wykonania czynności, biegły dokumentuje za pomocą faktur lub rachunków albo kopii tych dokumentów, a w razie ich braku – za pomocą oświadczenia.

Konieczne jest wskazanie,  już w rachunku za sporządzoną opinię (a nie dopiero w fakturze po wydaniu postanowienia o przyznaniu wynagrodzenia), czy biegły będzie wnosił o przyznanie także VAT-u; obecnie VAT można doliczać zarówno do wynagrodzenia za czynności merytoryczne jak i za wydatki, przy czym w obu wypadkach wynosi on aktualnie  23%.

Wynagrodzenie biegłych sądowych

Kwota bazowa do obliczania stawki wynagrodzenia biegłego wynosi obecnie 1.789,42 zł.

Mając na uwadze wysokość kwoty bazowej, obecnie obowiązujące stawki godzinowe dla biegłego wynoszą:

- stawka podstawowa od 22,90 zł do 32,39 zł (w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii oraz warunków w jakich opracowano opinię)  (stawka podwyższona wynosi maksymalnie od 34,35 zł do 48,59 zł);

- stawka dla biegłych posiadających stopień naukowy doktora lub stopień doktora w zakresie sztuki – 45,63 zł (stawka podwyższona wynosi maksymalnie 68,45 zł);

- stawka dla biegłych posiadających stopień naukowy doktora habilitowanego lub stopień doktora habilitowanego w zakresie sztuki – 55,11 zł (stawka podwyższona wynosi maksymalnie 82,67 zł);

- stawka dla biegłych posiadających tytuł naukowy profesora lub tytuł profesora w zakresie sztuki – 70,32 zł (stawka podwyższona wynosi maksymalnie 105,49  zł).

W sytuacji gdy biegły stosuje podwyższoną stawkę wynagrodzenia (maksymalne do 50%) w razie złożonego charakteru problemu będącego przedmiotem opinii, winien złożyć dodatkowe oświadczenie o następującej treści: ,,Posiadam dyplom ukończenia studiów wyższych lub dyplom mistrzowski oraz pełnię funkcję biegłego sądowego nie krócej niż jedną kadencję lub funkcję rzeczoznawcy przez okres co najmniej pięciu lat”; w celu ułatwienia oceny złożoności problemu biegły winien także uzasadnić dlaczego uważa, że w przedmiotowej sprawie występuje złożony charakter problemu.

Wynagrodzenie biegłych specjalistów

W postępowaniu cywilnym z zakresu:  daktylologii, medycyny, geodezji i kartografii,  przewidziane są także (alternatywnie dla zwykłych stawek godzinowych) dla określonych czynności specjalne stawki określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym  (Dz.U. z 2013 poz. 518) (oraz załącznikach do tego rozporządzenia).

W postępowaniu karnym z zakresu: biegłych działających za granicą, daktylologii, medycyny, geodezji i kartografii przewidziane są także (alternatywnie dla zwykłych stawek godzinowych) dla określonych czynności specjalne stawki określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2013 poz. 508)  (oraz załącznikach do tego rozporządzenia).

Stawki za używanie pojazdów prywatnych

W Sądzie Okręgowym w Warszawie stawki za używanie pojazdów prywatnych do celów służbowych zostały aktualnie określone w wysokości 0,60 zł za 1 km dla pojazdów o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3, natomiast poniżej 900 cm3 na 0,50 zł (Zarządzenie Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie Nr 149/14  z dnia 04 lipca 2014 r. w sprawie ustalenia w Sądzie Okręgowym w Warszawie stawek za używanie do celów służbowych pojazdów stanowiących własność prywatną).

Zwrot utraconego zarobku lub dochodu

Zwrot utraconego zarobku lub dochodu przysługuje biegłemu tylko w sytuacji gdy został wezwany przez sąd i nie skorzystano z jego usług; obecnie maksymalna kwota jaką można przyznać za jeden dzień wynosi 82,31 zł (natomiast zwrot utraconego zarobku lub dochodu nie przysługuje w sytuacji gdy biegły otrzymuje wynagrodzenie za skorzystanie jego usług – tj. w sytuacji sporządzenia pisemnej lub ustnej opinii nawet w sytuacji gdy faktycznie biegły utracił dochód lub zarobek za czas poświęcony na czynności związane z opinią); natomiast biegłemu przysługuje zwrot wykazanych kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. 2013 roku poz. 167).

Podmiot (instytut)

W sytuacji gdy opinię sporządził podmiot (instytut), o którym mowa w art. 290 § 1 k.p.c. oraz w art. 193 § 2 k.p.k.  (tj. nie - osoba fizyczna), w rachunku należy wskazać sposób wyliczenia wynagrodzenia – ilość godzin poświęconych przez poszczególne osoby, zastosowane stawki za godzinę; przedstawić także podstawę zastosowania stawek – w szczególności kopię odpowiedniego aktu wewnętrznego obowiązującego w danym instytucie; jednocześnie za pewne ,,czynności medyczne” instytut może zastosować specjalne stawki z taryfy wskazane w załącznikach nr 2 do w/w obu Rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r.; w postępowaniu karnym w sytuacji gdy instytut ma siedzibę za granicą można zastosować podwyższoną stawkę określoną w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2013 poz. 508).

Akty prawne  [pobierz]

Klauzula informacyjna dla biegłych wpisanych na listę przy Sądzie Okręgowym w Warszawie   Administratorem Pani/Pana danych osobowych przetwarzanych w Sądzie Okręgowym w Warszawie jest Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie  z siedzibą w Warszawie, al. „Solidarności” 127.   Administrator danych informuje, że:

1. Kontakt z inspektorem ochrony danych, który sprawuje nadzór nad ochroną danych osobowych w Sądzie Okręgowym w Warszawie realizowany jest za pośrednictwem adresu mailowego: iod@warszawa.so.gov.pl
2. Pani/Pana dane przetwarzane są w celu związanym m.in. z wpisem na listę biegłych, zamieszczeniem danych w Portalu Biegłych SO, wykonywaniem zadań biegłego sądowego oraz realizacją praw i obowiązków wynikających z wykonywania tych zadań, spoczywających zarówno na Pani/Panu, jak i Administratorze (np. rozliczeń finansowych).
3. W przypadku zbierania od Pani/Pana danych w zakresie, który nie został określony przepisem prawa ani nie wynika z umowy lub wewnętrznej, zgodnej z przepisami prawa regulacji, zawsze będzie odbierana od Pani/Pana zgoda na ich przetwarzanie. Brak zgody nie może skutkować negatywnie dla wykonywanych przez Panią/Pana czynności biegłego.
4. Pani/Pana dane przetwarzane będą przez cały okres kadencji biegłego, a także po jej zakończeniu - przez czas określony w odrębnych przepisach, m.in. przewidziany dla archiwizacji dokumentacji.
5. Przysługuje Pani/Panu prawo do: dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także  wniesienia skargi do organu nadzorczego – Prezesa Urzędu Ochrony Danych.
6. Realizacja praw, o których mowa w pkt. 5 możliwa jest za pośrednictwem inspektora ochrony danych Sądu Okręgowego w Warszawie (iod@warszawa.so.gov) lub przesyłając wniosek na adres Oddziału Administracyjnego (oadm@warszawa.so.gov.pl).
7. Pani/Pana dane osobowe nie będą przetwarzane w celach związanych z automatycznym podejmowanie decyzji w tym w oparciu o profilowanie.

• korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
• ukończyła 25 lat życia;
• posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której ma być ustanowiona;
• daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego;
• wyraziła zgodę na ustanowienie biegłym sądowym.

Dokumenty, które powinien złożyć kandydat na biegłego sądowego w okręgu Sądu Okręgowego w Warszawie:
1. wniosek do Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie o ustanowienie biegłym sądowym określający dziedzinę, w której kandydat ubiega się o ustanowienie [pobierz];
2. kwestionariusz osobowy [pobierz];
3. odpis dyplomu ukończenia studiów wyższych;
4. inne dokumenty potwierdzające posiadanie szczególnych kwalifikacji zawodowych oraz praktycznych i teoretycznych wiadomości specjalnych z dziedziny, w której ubiega się  o ustanowienie biegłym (w wypadku lekarzy - posiadanie I lub II stopnia specjalizacji) oraz prawo wykonywania zawodu;
5. aktualna informacja o niekaralności;
6. dowód opłaty skarbowej w kwocie 10 zł. (Osoba składająca wniosek o ustanowienie biegłym jest zobowiązana wnieść opłatę skarbową w kwocie 10 zł, przewidzianą w pkt 53 części I załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 783. ze zm.). Obowiązek ten nie ciąży gdy zachodzą okoliczności uzasadniające zwolnienie od opłaty skarbowej, wymienione w art. 7 powołanej ustawy i powstaje z chwilą złożenia tego wniosku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). 
7. oryginały składanych kopii dokumentów do wglądu
8. dowód osobisty wyłącznie do wglądu  

Dokumenty od kandydatów na biegłych sądowych przyjmowane są w Biurze Obsługi Interesantów Sądu Okręgowego w Warszawie (parter). Informacji w sprawie biegłych udziela także Biuro Obsługi Interesantów Sądu Okręgowego w Warszawie.

Opłatę skarbową można uiścić:

dotyczy lekarzy:

• w kiosku na terenie gmachu Sądu al. „Solidarności” 127, (parter, hol główny),
• w kasie Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy al. „Solidarności” 90,
• na rachunek bankowy: Bank Handlowy S.A. Nr 54 1030 1508 0000 0005 5003 6045,

dotyczy pozostałych specjalności:

• w kasie Urzędu Dzielnicy Warszawa-Mokotów, ul. Rakowiecka 25/27,
• na rachunek bankowy Urzędu Dzielnicy Warszawa-Mokotów, ul. Rakowiecka 25/27 Nr 18 1030 1508 0000 0005 5002 3113.

Klauzula informacyjna dla biegłych wpisanych na listę przy Sądzie Okręgowym w Warszawie

Administratorem Pani/Pana danych osobowych przetwarzanych w Sądzie Okręgowym w Warszawie jest Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie  z siedzibą w Warszawie, al. „Solidarności” 127.

Administrator danych informuje, że:

1. Kontakt z inspektorem ochrony danych, który sprawuje nadzór nad ochroną danych osobowych w Sądzie Okręgowym w Warszawie realizowany jest za pośrednictwem adresu mailowego: iod@warszawa.so.gov.pl
2. Pani/Pana dane przetwarzane są w celu związanym m.in. z wpisem na listę biegłych, zamieszczeniem danych w Portalu Biegłych SO, wykonywaniem zadań biegłego sądowego oraz realizacją praw i obowiązków wynikających z wykonywania tych zadań, spoczywających zarówno na Pani/Panu, jak i Administratorze (np. rozliczeń finansowych).
3. W przypadku zbierania od Pani/Pana danych w zakresie, który nie został określony przepisem prawa ani nie wynika z umowy lub wewnętrznej, zgodnej z przepisami prawa regulacji, zawsze będzie odbierana od Pani/Pana zgoda na ich przetwarzanie. Brak zgody nie może skutkować negatywnie dla wykonywanych przez Panią/Pana czynności biegłego.
4. Pani/Pana dane przetwarzane będą przez cały okres kadencji biegłego, a także po jej zakończeniu - przez czas określony w odrębnych przepisach, m.in. przewidziany dla archiwizacji dokumentacji.
5. Przysługuje Pani/Panu prawo do: dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także  wniesienia skargi do organu nadzorczego – Prezesa Urzędu Ochrony Danych.
6. Realizacja praw, o których mowa w pkt. 5 możliwa jest za pośrednictwem inspektora ochrony danych Sądu Okręgowego w Warszawie (iod@warszawa.so.gov) lub przesyłając wniosek na adres Oddziału Administracyjnego (oadm@warszawa.so.gov.pl).
7. Pani/Pana dane osobowe nie będą przetwarzane w celach związanych z automatycznym podejmowanie decyzji w tym w oparciu o profilowanie.